Freeware, Shareware en Open-Source

Duizenden programma's worden er tegenwoordig aangeboden via het internet. Deze software kan gratis zijn, maar vaak moet u er voor betalen. Freeware is gratis software, maar er bestaat ook shareware en open-source software. Hier leest u hoe het zit!

Inhoudsopgave

Op het internet staan miljoenen bestanden die zeer eenvoudig gedownload kunnen worden. De meeste bestanden worden aangeboden op grote downloadnetwerken. Daarnaast zijn er veel websites die freeware of shareware aanbieden. Andere websites bieden weer open-source bestanden en software aan. Maar wat betekenen deze termen nu en wat houdt dit in voor de downloader? U leest het in dit artikel.

Freeware: wat is het?

Bestanden die online als freeware worden aangeboden staan vaak op websites gevuld met freeware. Deze term houdt in dat de bestanden of de software op deze website gratis door internetgebruikers mag worden gedownload en worden verspreid. Dit geldt alleen wanneer deze gebruiker de software volledig ongewijzigd verspreidt. Gebruikers die de software zelf aanpassen, bijvoorbeeld door extra mogelijkheden toe te voegen of door het toevoegen van corrupte bestanden, mogen de software niet verder verspreiden. Doen zij dit wel dan heeft de auteur of licentiehouder van deze bestanden of software het recht om een juridische zaak te starten.

Een bekende misconceptie bij het downloaden van freeware is dat de eerste helft van het woord, 'free', duidt op het vrij zijn in het gebruik van de bestanden of software. Dit zou dan ook inhouden dat gebruikers van deze software vrij zijn in het aanpassen van de broncode. Dit is echter niet correct. U heeft bij freeware te maken met gratis software. De eerste helft van het woord betekent in dit geval gratis. De termen freeware is dan ook geen term die aangeeft dat gebruikers vrij zijn in het aanpassen van de software. Het is juist een term om aan te geven dat gebruikers het gratis mogen gebruiken en juist niet mogen wijzigen.

Shareware: gratis gebruik van software

De term shareware is in het leven geroepen voor software die gratis te gebruiken is maar waarvan wordt gesteld dat de gebruiker er later voor moet betalen of zal willen betalen. Zo zijn er softwareontwikkelaars die bijvoorbeeld voor 30 dagen een gratis proefversie van hun product vrijgeven zodat gebruikers kunnen ervaren hoe de software werkt en zo kunnen zien of het interessant is voor hun computergebruik. Shareware is een handige promotiemethode voor ontwikkelaars van software. Het beschikbaar stellen van een proefperiode voor de software resulteert erin dat de gebruiker gewend kan raken aan de software. U heeft bij veel shareware software alle functies die de betaalde versie van de software ook heeft. Er zijn ook softwareontwikkelaars die juist minder functies aan de gratis versie toevoegen, dit valt onder de term liteware.

Computergebruikers die deze software willen gaan gebruiken moeten in het achterhoofd houden dat deze niet aangepast mag worden. De software valt onder een licentie van de ontwikkelaar. Er berust daarbij ook auteursrecht op de software. U mag de software die als shareware beschikbaar is gesteld wel gewoon legaal gebruiken. Na de proefperiode zal de ontwikkelaar met pop-ups aangeven dat uw software bijna verloopt en dat u een betaald abonnement moet afsluiten om nog verder gebruik te mogen maken van deze software. De kosten voor betaalde versies van deze software kunnen verschillen van maandelijkse of jaarlijkse abonnementen tot een eenmalige transactie.
Een voorbeeld van Shareware is de gratis versie van WinRar.

Gebruikers krijgen bij deze software 40 dagen proef om te zien of deze bevalt. Na 40 dagen moet de gebruiker een licentie kopen.

Open-source: zelf aanpassingen maken

U bent wellicht al eens software tegengekomen die open-source is uitgebracht. Open-source staat in dit geval voor het openstellen van de broncode van de software of applicatie. Zo kunnen gebruikers van deze software die verstand hebben van deze programmeertalen zelf eenvoudig aanpassingen doorvoeren in de software en deze draaien op de eigen computer. Open-source is voor ontwikkelaars een methode om gebruikers meer met de software te bieden. Sommige softwaregebruikers zijn op zoek naar op maat oplossingen voor de doeleinden waar zij de software voor gebruiken. De ontwikkelaar van deze software kan niet altijd voldoen aan alle aanvragen die deze gebruikers hebben voor nieuwe functies van de software. In dit geval is het interessant voor de ontwikkelaar om de software als open-source uit te brengen en gebruikers een vrije wereld te bieden.

Bij deze software is het toegestaan om de eigen versies te verspreiden, hier is geen licentie voor nodig. Open-source software kan voor talloze doeleinden gebruikt worden. Gebruikers van Wordpress, de grootste online websitebouwer, mogen de broncode van Wordpress zelf aanpassen en kunnen extensies en thema's voor deze websitesoftware maken. Inmiddels draait ruim 15% van de websites op Wordpress.

Het bekende spel Minecraft is door de ontwikkelaars als open-source uitgebracht zodat gebruikers zelf nieuwe elementen aan het spel konden toevoegen. Uiteindelijk heeft dit ertoe geleid dat wereldwijd tientallen miljoenen mensen het spel hebben gespeeld.

Wat is het verschil tussen freeware, shareware en open-source?

In bovenstaande alinea's wordt iedere term uitgelegd, maar wat is nu exact het verschil tussen deze verschillende termen? Bij freeware is het toegestaan om de bestanden gratis te downloaden zonder hier ooit voor te betalen, de bestanden mogen zelfs weer verder verspreid worden. Het verschil met Shareware is dat er nooit voor de software betaald hoeft te worden en het verschil met open-source is dat gebruikers de software niet zomaar mogen aanpassen.

Shareware biedt een proefperiode voor nieuwe gebruikers. Bij freeware krijgen gebruikers helemaal geen proefperiode, deze software is gratis. Open-source gebruikers kunnen bij sommige software een proefperiode krijgen, toch is dit vaak volledig kosteloos.

Gebruikers van open-source software mogen de software op allerlei manieren aanpassen. Zij mogen de broncode volledig wijzigen om zo een gewenst eindresultaat te verkrijgen en dit vervolgens verspreiden. Gebruikers van freeware en shareware mogen helemaal geen aanpassingen doorvoeren in de broncode van de software.

Wanneer u software gaat downloaden is het altijd belangrijk om te kijken of het hierbij gaat om freeware, shareware of open-source. U kunt dit in veel gevallen zien in de omschrijving van de software. Daarbij zijn er talloze websites die uitsluitend software met een bepaalde licentie verzamelen. Let altijd op of u de bestanden legaal mag downloaden en wat voor mogelijkheden u heeft bij het verspreiden of wijzigen van de software.